Rodzaje wędzideł

Rodzaje wędzideł

                   Wspomnieliśmy Wam co nieco o wędzidłach i ich historii na naszym Instagramie i Facebooku. Wędzidło jest z nami już od pięciu tysięcy lat. Jego historia zaczęła się na terenach dzisiejszego Kazachstanu, gdzie prawdopodobnie używano ich przy osłach, nie koniach. Przez lata pojawiało się wiele projektów wędzideł, ale wszystkie służyły jednemu - całkowitej kontroli nad koniem, dzięki któremu wojownicy trzymający w jednym ręku broń, mogli sprawnie operować wodzami. Nie przejmowano się koniem – wędzidło służyło tylko i wyłącznie do sterowania nim i bardzo często zadawało spory ból.

                   Na szczęście na przestrzeni ostatnich lat zaczęło się to bardzo zmieniać. Obecnie wędzidło nazywane jest jedynie pomocą, a na jazdach kładzie się nacisk na przede wszystkim pracę dosiadem i łydkami. W rodzajach wędzideł można przebierać, dobierając je do potrzeb swoich i konia, a coraz więcej osób decyduje się także na jazdę zupełnie bez niego. 

 

Budowa i działanie wędzidła

                  

                   Wędzidła, niezależnie od materiału, z jakiego są wykonane, mają podobną budowę. Dwa pierścienie, znajdujące się na zewnątrz pysku konia, łączy ogniwo (ścięgierz). Do pierścieni przypięte są paski policzkowe i wodze, umożliwiające kontakt z koniem i zapewniające stabilne ułożenie wędzidła.

                   Powinno się ono znajdować w wolnej przestrzeni między przednimi a tylnymi zębami. Oddziałuje ono na cały pysk konia – język, żuchwę, kąty pyska i podniebienie. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, nie jest ono głównym sposobem na komunikację z koniem, bo powinien być to dosiad i łydki. Wędzidło ma nam zapewnić precyzję w wykonywaniu różnych elementów.

                   Ważne jest także dopasowanie rozmiaru wędzidła do wielkości konia. Rozmiar to długość ściegięrza – części znajdującej się w pysku konia. Najczęściej spotykane są długości od 9 do 11,5 cm, odpowiednie dla kucy, koników polskich, hucułów i koni arabskich, od 11,5 do 14,5 cm, dobre dla większych wierzchowców np. szlachetnej półkrwi, powyżej 14,5 dla koni zimnokrwistych.

Rodzaje wędzideł

• Ze względu na rodzaj pierścieni
• Oliwkowe – dobry wybór, gdy jeździec ma niestabilną rękę. Dzięki temu, że pierścienie są nieruchome, nie podszczypują kącików pyska konia.

           

• Z ruchomymi kołami – najpopularniejszy rodzaj wędzidła. Pierścienie pozwalają na swobodne poruszanie się ścięgierza w pysku konia, co zachęca go do żucia.

         

• Z wąsami – jest polecane dla koni próbujących przeciągać wędzidło w pysku i dla młodych wierzchowców. Pomaga w wyjeżdżaniu ostrych zakrętów.

           

• W kształcie litery „D” – wywiera mocniejszy nacisk na policzki, co ułatwia wykonywanie zakrętów. Ponadto uniemożliwia koniom przeciąganie wędzidła w pysku (podobnie jak to z wąsami).

             

• Wielokrążkowe – bardzo uniwersalne ze względu na możliwość przepinania wodzy. Na dodatek pierścienie można spiąć pod brodą konia, co skutkuje bardziej bezpośrednim naciskiem na wędzidło. Ponadto można podpiąć dwie pary wodzy. Stosowane na koniach „do przodu” i w crossie.

           

 

                   Następne trzy rodzaje wędzideł powinny być używane TYLKO przez doświadczonych jeźdźców. Nie służą one do wymuszania posłuszeństwa u młodych i niegrzecznych koni. Nieodpowiednie użycie może nawet w skrajnych przypadkach złamać szczękę konia. W rękach osoby niedoświadczonej spowoduje ból i frustrację.

 

• Z czankami – działa na zasadzie dźwigni. Im dłuższe czanki, tym silniej oddziałują na pysk konia.
• 
• Munsztuk – koń ma w pyskach dwa ścięgierze, a jeździec w dłoniach dwie pary wodzy. Używany jest z wędzidłem munsztukowym. Wodze podpięte w dolnej części wywołują silny nacisk na żuchwę. Najczęściej stosowany w dyscyplinie ujeżdżenia.
• Pelham – wyglądający nieco na połączenie wędzidła z munsztukiem. Ułatwia ustawienie głowy konia w pozycji, jakiej oczekuje jeździec. Dolna para wodzy poprzez nacisk na żuchwę obniża głowę.
• 
• 

 

• Ze względu na budowę ścięgierza

 

• Proste – równomiernie rozkłada nacisk na języku i zapewnia mu odpowiednią przestrzeń. Chętnie przyjmowane przez młode konie. Trzeba jednak pamiętać o tym, by nie działać zbyt mocno jedną wodzą, ponieważ wędzidła te, mają tendencję do przesuwania się w pysku.
•  

 

• Pojedynczo łamane – prawdopodobnie najpopularniejsze wędzidło, choć źle używane jest ono dość ostre. Wywiera nacisk na język, dobre dla konia, który jest aktywny w pysku. Niestety czasem może załamywać się na środku, co powoduje ból i otwieranie pyska przez konia.

 

• Podwójnie łamane – wędzidło odpowiadające większości koni. Jest dość delikatne w działaniu. Im krótszy łącznik, tym mocniejsze będzie.

 

• Językowe – specyficzna budowa tego wędzidła daje przestrzeń w pysku konia, co odpowiada tym wierzchowcom, które nie akceptują nacisku na języku. Ponadto zapobiega przekładaniu języka nad wędzidło.
• 

 

• Z zabawką – do ścięgierza przypięty jest ruchomy element, który zachęca konia do żucia i zapobiega przekładaniu języka. Istnieją także wędzidła z rolkami, które pobudzają ślinianki konia.

 

• Anatomiczne – nowoczesny typ wędzidła, wygięty w sposób, który zapewnia wierzchowcowi duży komfort. Przekłada się na duże rozluźnienie w czasie jazdy.

 

 

• Ze względu na materiał wykonania

 

• Metalowe – wykonywane z żelaza (głównie historyczne), stali nierdzewnej (podobne do żelaznych, ale pozbawione ich smaku), czy z różnych stopów metali (estetyczne i mające smak,  tak jak żelazne)
• 
• Skórzane – rzadko stosowane przez jeźdźców. Pobudza żucie i produkcję śliny, dobre dla koni młodych oraz wrażliwych.

 

• Gumowe – stosowane głównie po to, by przyzwyczaić młode konie do wędzidła. Odpowiednie także dla delikatnych na pysku wierzchowców.

 

• Syntetyczne/plastikowe – bardzo często smakowe, podobne do gumowych w działaniu. O różnej twardości i smakach. Minusem jest to, że bardzo szybko się zużywają, są „zjadane” przez konie.

 

                   Mamy nadzieję, że temat i ogromny wybór wędzideł został Wam nieco przybliżony. Pamiętajcie o doborze wędzidła nie tylko do tego, co chcecie z koniem osiągnąć, ale i pod względem dobra wierzchowca.